AJAX hakkında bilinmesi gerekenler yazılım geliştiricileri tarafından merak edilebiliyor. Bu konuda AJAX ile ilgili çeşitli bilgiler veriyor olacağız.
AJAX, JavaScript ile birlikte kullanılan bir sistem. Bu sistem ile beraber pek çok şey gerçekleştirilebiliyor. AJAX ile beraber gerçekleştirilebilecek şeyler yazılım geliştiricisinin hayal dünyasına bağlı bir durum. Dinamik bir sayfa oluşturmayı mümkün kılan AJAX, web uygulamaları yapma konusunda birebir bir sistem sunuyor. JS ile birlikte kullanılan AJAX, genel olarak veri çekmek için kullanılıyor. Gelin AJAX ile ilgili detaylara girelim.
AJAX Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Öncelikli olarak AJAX hakkında bilgi vererek söze giriş yapalım. AJAX, bazıları için yazılımcıların hayali olarak isimlendiriliyor. Çünkü AJAX ile beraber dinamik bir sayfa oluşturmak mümkün hale geliyor. AJAX, JavaScript ile birlikte çalışan bir sistem. Bu sistem ile beraber JS üzerinde kod çalıştırıldığında veri gerekli sayfaya iletiliyor ve dönüş sağlanıyor. Dönüş, geliştiricinin yapacağı işleme göre farklı şekillerde değerlendirilebilir. Özetle AJAX ile beraber veri çekme ve veri gönderme işlemi yapılıyor. Bu da sayfa yenilemeden güncelleme olanağı tanıyor.
AJAX hakkında bilinmesi gerekenler ile ilgili bir örnek verelim. Örneğin bir PHP sayfası düşünelim. Bu sayfada sohbet sistemi bulunuyor olsun. Kullanıcı bir mesaj girdiğinde bu veri AJAX ile beraber sisteme gönderilsin. Ardından sistem mesajı kontrol edip veritabanına eklesin ve sonrasında kullanıcıya dönüş yapsın. Bununla beraber sohbet sistemi ise belirli aralıklarla otomatik güncellensin. Bu şekilde sayfa yenilemeden dinamik bir sohbet sistemi oluşturulabiliyor.
AJAX ile ilgili bir diğer bilinmesi gereken şey bu dil ile nelerin yapılabildiği. AJAX ile birlikte web yazılımı geliştirenler, pek çok şeye olanak tanıyabiliyor. AJAX ile birlikte yapılabilecek şeyler arasında şunları örnek gösterebiliriz:
- Dinamik bir sohbet sistemi geliştirme
- Web tabanlı bir oyun yapma
- PHP ile beraber form gönderme
- Veritabanı yönetimi
AJAX hakkında bilinmesi gerekenler arasında AJAX’ın çalışma mantığı yer alıyor. Sistemin çalışma prensibi bilindiği takdirde kullanıcılar işleyişi daha iyi anlayabilir. Bunu sizlere adım adım açıklayalım.
- Öncelikle bir tetikleme gerekiyor. Bu bir buton, sayfa yüklemesi veya farklı bir şekilde olabilir. JavaScript kodu, bu süreçten sonra işlem yapıyor.
- JS ile birlikte XMLHttpRequest nesnesi oluşturuluyor.
- XMLHttpRequest nesnesi, sayfaya bilgi gönderiyor.
- Sayfaya giden bilgi işleniyor. Bu bilgi kullanıcıdan alınan form verisi de olabilir.
- Sayfada veri işlendikten sonra oluşan bilgi geri dönüyor. Bu genellikle yazı şeklinde olur.
- Bu aşamadan sonra yazılım geliştiricisi, gelen veriyi nasıl işleyecek ise o şekilde kodu yazıyor. Örneğin sayfadan gelen yazı ekranda görünecek ise belirlenen HTML elementine eklemeli veya yazıya göre şartlar ekleyebilir.
AJAX ile ilgili bilgi verirken AJAX’ın nasıl bu zamanlara geldiği hakkında da bazı bilgilere sahip olmak lazım. AJAX hakkında bilinmesi gerekenler arasında bu bilgi de yer alıyor. 90’lı yılların erken dönemlerinde web siteleri statik bir şekilde bulunuyordu. Yani kullanıcı, sunucudan veri alırken veri gönderemiyordu. İlerleyen dönemlerde bu ihtiyacın doğması sebebiyle artık kullanıcıdan veri alma sistemi de çeşitli yöntemlerle geliştirilmiş oldu. AJAX dışında bu dönemden sonra iframe ve WebSocket sistemi de geliştirildi.
